Kennis om zelf mee aan de bak te gaan...

Er is allerlei informatie en kennis beschikbaar die een coach, trainer, of eigenlijk wie-dan-ook kan helpen.
Als je jezelf graag wilt (blijven) ontwikkelen kan deze pagina leerzaam zijn. Het is een selectie van handige, relatief simpele, modellen en andere hulpmiddelen om zelf mee aan de bak te gaan. Het zijn allen bekende, veel gebruikte hulpmiddelen. Hoe bekender je er mee bent, hoe beter je ze kunt toepassen!
En wat mij betreft: het zijn geen ijzeren wetten die je klakkeloos toe moet/kunt passen, maar haal er uit wat voor je werkt en bij je past!

KERNKWADRANTEN
Het kernkwadrant kent 4 termen: kernkwaliteit, valkuil, allergie en uitdaging. Dit zijn karaktereigenschappen of kwaliteiten waarvan het model hun onderlinge samenhang in beeld brengt.

​​Kernkwaliteit
Specifieke -vaak aangeboren- eigenschappen die een persoon kenmerken.
​
Valkuil
De valkuil is vaak de doorgeschoten vorm van de kernkwaliteit.

Uitdaging
Het tegenovergestelde van de valkuil.

Allergie
De allergie is vaak de doorgeschoten vorm van iemands uitdaging.

Het is dus ook een hulpmiddel om bij jezelf erachter te komen wat bijvoorbeeld je allergie is, maar ook waaróm dat je allergie is. Hetzelfde voor je valkuil en je uitdaging.
Als je dit nou bij jezelf wilt analyseren, vul dan een leeg kernkwadrantenmodel in, zo vaak als je wilt, maar zorg dat je minimaal 4 kernkwaliteiten (en bijbehorende valkuilen, uitdagingen en allergieën) benoemt om een goed beeld te krijgen.
Je kunt steeds beginnen met je kernkwaliteit, dan door naar je valkuil, naar je uitdaging, naar je allergie. Maar wat ook leuk en interessant is, is om eens bij bijvoorbeeld je allergie te beginnen...

Vragen die je kunnen helpen bij:
Kernkwaliteit: "Anderen vinden het heel gewoon dat ik altijd.....". of "Anderen waarderen mij altijd om....."
Valkuil: "Waar loop ik steeds tegenaan?", of "Waar ben ik niet/minder goed in?"
Allergie: "Aan welk gedrag erger ik mij?"
Uitdaging: "Wat wil ik beter kunnen?", of "Welke eigenschap zou mij helpen om verder te komen?"

Een paar voorbeelden om het wat helderder te maken (kernkwaliteit -> valkuil -> allergie -> uitdaging):
Autonoom -> Dwars -> Meegaand -> Onderdanig
Behulpzaam -> Bemoeizuchtig -> Los laten -> Onverschillig

Met een beetje geluk en wijsheid kom je er bijvoorbeeld achter waarom je altijd zo allergisch reageert op die ene collega, of waar je voor moet waken met je idealisme.

LEERFASEN MASLOV

Ken je dat gevoel dat je weet dat je iets op een andere manier zou moeten doen, maar je doet het toch weer op de 'oude vertrouwde' manier? Grote kans dat je dan volgens Maslov "bewust onbekwaam" bent in dat gedrag.
Hij stelde dat gedrag -en met name (aanleren van) nieuw gedrag- terug te brengen is naar 4 fasen.
1) Onbewust onbekwaam - je weet niet (goed) dat je gedrag anders kan
2) Bewust onbekwaam - je weet dat je gedrag anders kan, en hoe, maar je kunt en doet het nog niet.
3) Bewust bekwaam - heel bewust doe je het anders, maar het voelt nog gekunsteld, het is nog (lang) niet eigen.
4) Onbewust bekwaam - je doet het anders en denkt er niet meer over na. Het gedrag is van jou geworden.

Wat hier nuttig en interessant aan is, is dat je bij jezelf kunt analyseren en herkennen in welke fase je zit. Zéker als je bezig bent met jezelf nieuw gedrag aan te leren. Het kan je soms ook net dat steuntje geven als je gefrustreerd raakt: "oh wacht.. ik zie het al... bewust onbekwaam. Die frustratie hoort er gewoon bij...". Want zeker bij fase 3 (bewust bekwaam) kan veel frustratie komen kijken. 

JOHARI VENSTER

Het Johari maakt een mooie verdeling in hoe bekend bepaald gedrag bij jezelf en bij anderen is. Het schema hiernaast laat het eigenlijk allemaal wel zien, maar hieronder kort de verdeling.

Open ruimte - bekend aan jezelf en aan anderen
Blinde vlek - onbekend aan jezelf, maar bekend aan anderen
Verborgen gebied - bekend aan jezelf, maar onbekend aan anderen
Onbekend gebied - onbekend aan jezelf en aan anderen
​
Je bent dus zelf wel of niet bekend met bepaalde zaken over jezelf.
Anderen zijn ook wel of niet bekend met bepaalde zaken over jou.
En soms zit er dus een verschil hiertussen: jij weet bepaalde zaken over jezelf die anderen niet weten en anderen weten bepaalde zaken over jou die jij zelf niet weet.

Het Johari venster is bedoeld als feedback instrument, maar je kan het ook voor andere doeleinden gebruiken. Bijvoorbeeld om je zelfkennis te vergroten. Of om onderling begrip te vergroten.
Durf jij, bijvoorbeeld in een relatie of op je werk, een stukje van jouw verborgen gebied te laten zien? Wat zou je daar mee kunnen winnen?
Of vraag eens iemand die jij goed kent of hij/zij denkt een blinde vlek van jou te weten, en welke dat is.​

ROOS VAN LEARY

Ingewikkelder om in een notendop te stoppen, maar dit is in het kort
wat de Roos van Leary is.

Leary gaat uit van het principe "gedrag roept gedrag op", of "actie - reactie".
In het schema (de Roos) kun je vaak heel mooi twee dingen zien als het gaat om de interactie tussen mensen: 
- welk gedrag wordt opgeroepen door welk gedrag
- hoe bepaald gedrag te beïnvloeden is

De theorie van de Roos van Leary laat het volgende zien:

• Menselijk gedrag verloopt via twee assen; de horizontale as (samen-gedrag versus tegen-gedrag) en de verticale as (boven-gedrag versus onder-gedrag).
• Mensen reageren voorspelbaar op elkaar, namelijk symmetrisch (samen-gedrag roept samen-gedrag op en tegen-gedrag roept tegen-gedrag op) en complementair (boven-gedrag roept onder-gedrag op en vice versa).
• Mensen zijn qua gedrag te beïnvloeden door gedrag van de ander te analyseren, te plaatsen en door bewust op een flexibele manier eigen gedrag aan te passen.
• De Roos van Leary is geen model om iemands karakter vast te stellen; het gaat bij de Roos van Leary om gedragingen en gedragspatronen.
• Ieder mens heeft elk van de gedragingen uit de Roos van Leary in zich; aan deze gedragingen moet geen waardeoordeel worden gekoppeld (als goed of fout gedrag).

 Cirkel van betrokkenheid (van Covey)
​
Je kunt je bewust gaan afvragen waar je jezelf dagelijks mee bezig houdt. De vraag is dan in feite: “Besteed ik in mijn eigen leven wel aandacht aan de juiste dingen?”. In de waan van de dag sta je vaak niet stil bij wat je allemaal doet. De cirkel van betrokkenheid is de basis van je bestaan en vormt de buitenste cirkel. In meerdere of mindere mate hou je jezelf bezig met allerlei vraagstukken waar je bij betrokken bent of je betrokken voelt. Denk aan:
– Je vrienden en familie;
– Je persoonlijke ontwikkeling;
– Je gezondheid, hobby’s en sport;
– De projecten op je werk;
– Maatschappelijke vraagstukken;
– En ga zo maar door.
De cirkel van betrokkenheid trek je als het ware om onderwerpen waar jij je betrokken bij voelt. Dat zijn ook vraagstukken die niet samenhangen met je werk. Alles wat buiten de ‘cirkel van betrokkenheid’ valt neem je afstand van. Daar hoef je jezelf mentaal en emotioneel niet mee te belasten.


Invloed én betrokkenheid
​De cirkel van betrokkenheid bestaat uit: invloed en betrokkenheid. Jouw cirkel van invloed hoort zich binnen jouw cirkel van betrokkenheid te bevinden.


Cirkel van Invloed
Binnen de ‘cirkel van betrokkenheid’ is een domein waar je deels directe invloed op hebt. Waar het wel kan is de ‘cirkel van invloed’. Dat is de binnenste cirkel. Als je de meeste tijd besteed aan de cirkel van invloed vertoon je proactief gedrag. Je richt je eigen gedrag vooral op zaken waar je invloed op kunt uitoefenen.




Vergroot de cirkel van invloed
Je kunt de cirkel van invloed vergroten. Je moet dan wel initiatief nemen! Door je in te zetten voor zaken waar je echt zelf aan het stuur zit krijg je meer gedaan. Door vooral energie te richten op zaken waar je echt iets aan kunt doen vergroot je de cirkel van invloed. Dit gedrag kenmerkt zich door positieve energie.








​
Voorkom negativiteit
Als je jezelf voornamelijk bevindt in de cirkel van betrokkenheid (en dus niet binnen de cirkel van invloed) heb je minder grip op je leven. Alles overkomt je dan als het ware. Dit is reactief gedrag. Dit zorgt voor negatieve energie. Veel mensen richten zich buiten de cirkel van invloed op de cirkel van betrokkenheid: De omstandigheden waar ze niets aan kunnen veranderen. Dat is contraproductief en vertaalt zich vaak in het volgende gedrag:
– Anderen de schuld geven van omstandigheden
– Piekeren en zorgen maken
– Het gevoel hebben niet goed genoeg te zijn
– Zich afhankelijk opstellen van anderen
Je hebt wel invloed op wat zich in je leven afspeelt. Af en toe heb je meer invloed en af en toe minder. Probeer altijd gebruik te maken van je invloed. Als de cirkel van betrokkenheid de overhand krijgt zorgt dit voor negatieve energie. Richt je dus met de juiste mindset op de cirkel van invloed.
Ook al is de ruimte in eerste instantie beperkt. Als je begint met af en toe meer tijd in de cirkel van invloed te steken merk je dat er positieve energie vrijkomt.

​
De te grote cirkel van invloed
Door je maatschappelijke positie, afkomst, rijkdom of hard werken kan het zo zijn dat je veel invloed kunt laten gelden. Dat hoef je echter niet te doen. Als je cirkel van invloed groter is dan je cirkel van betrokkenheid is er volgens Covey een probleem. Hij noemt het emotionele bijziendheid.
Covey bedoelt daarmee dat je in feite je vermogen om invloed uit te oefenen wil laten gelden op alle aspecten binnen de cirkel van betrokkenheid. In feite wil je alles waar je betrokkenheid voor voelt naar je hand zetten.
Wanneer je de cirkel van invloed groter probeert te maken dan de cirkel van betrokkenheid, is er sprake van een zeer ongewenste situatie. Dat is een egocentrische en reactieve levensstijl. Mensen die heel bewust invloed proberen uit te oefenen op datgene waar ze in alle redelijkheid niet bij betrokken zijn halen voldoening (en genot) uit het uitoefenen van macht en invloed.
Proactief zijn en de juiste prioriteiten stellen is heel goed. Maar je moet wel weten tot waar je jouw invloed moet gebruiken. Met andere woorden: Je moeten weten waar de grenzen liggen.

---

---

---

---