Psychische problematiek op het werk - coaching en training

In de praktijk vinden veel mensen het lastig om goed om te gaan met psychische problematiek bij collega’s. Vaak is dit geen onwil, maar eerder onmacht.
Een van de redenen dat dit lastig is, is het feit dat er soms maar moeilijk open over gesproken wordt. Degene die zelf psychische problematiek ervaart heeft misschien angst of schaamte. Degenen om hem of haar heen vinden het soms lastig om in te schatten wat je wel of niet kan vragen en verwachten.

Ook heb ik in de praktijk gezien dat mensen bij trainingen of coaching vaak een verwachting meenemen: "als ik meer weet over ...(de problematiek; bv autisme of depressie) dan weet ik hoe ik met iemand om moet gaan". De verwachting is dat er een soort toolkit is die je open kan trekken en dan loopt alles goed.

Als coach en trainer kijk ik hier anders naar. Laten we als voorbeeld nemen dat je een collega hebt die worstelt met depressie.
We zetten nu 10 (werkende) mensen met depressie op een rij, inclusief de collega van het voorbeeld. Je zult zien dat ze:
1) allemaal een verschillende persoonlijkheid hebben
2) allemaal een verschillende levensloop hebben gehad
3) allemaal met verschillende mensen contact hebben en hebben gehad
4) vandaag allemaal anders in hun vel zitten
5) ze morgen allemaal iets anders meemaken dan de ander, gisteren trouwens ook
6) ze allemaal andere interesses hebben
7) ……………………………….. (ga zo maar door...)

Maar ook:
1) dat ze allemaal een ander gevoel bij jou hebben
2) dat jij bij hen allemaal een verschillend gevoel hebt
3) dat jij een eigen ‘valkuil’ hebt in de omgang met hen, bijvoorbeeld: de ander willen redden, zelfbescherming, een allergie, enzovoorts.
4) dat ze allemaal ergens werken met verschillende collega’s, functies, werkdruk, salarissen, enzovoorts.
5) dat jij misschien wel het een-en-ander weet over de problematiek, maar misschien ook wel van alles invult voor de ander
6) ……………………………….. (ga zo maar weer door...)

En het is precies daar waar het vaak binnen de coaching en trainingen om gaat: hoe ga jij om met de problematiek van een ander. En in dit kader: hoe ga jij professioneel om met de problematiek van je collega.

Het kan dan de associatie oproepen alsof jij nou iets moet veranderen of doen, of verkeerd hebt gedaan, terwijl het toch om de ander draait? Om degene die hyperventileerde achter de printer? Om degene die steeds te laat komt vanwege een sociale fobie? Om degene die door ad(h)d zo’n soepzooitje maakt van de administratie?
Nee… in de coaching en training gaat het om jou.
En… het werkt. Nee, het haalt niet alle problemen in een keer weg. Maar je gaat anders met de problemen om. En daar kan uitkomen dat je invoelender wil zijn, maar ook dat je misschien strenger of consequenter wil zijn. Er kan uitkomen dat er meer verantwoordelijkheid bij jezelf ligt dan je dacht, maar ook dat je teveel verantwoordelijkheid op je bordje hebt genomen en de verantwoordelijkheid van de ander onbewust over hebt genomen.

Ik blijf het fantastisch en fascinerend vinden hoeveel er kan veranderen door zelfreflectie en zelfkennis. En hoe mensen na coaching en training soms opgelucht weggaan. Niet alleen dat hoor, soms ook fronsend en nadenkend, soms stil en soms uitgesproken. Soms geïnspireerd en soms met het gevoel dat ze pat staan. Maar altijd komt er van binnen iets in beweging en wordt er een ander licht op de zaak geworpen.

Hieronder nog een aantal vragen / moeilijkheden uit de praktijk. Ik ben benieuwd voor wie de vraagstellingen herkenbaar zijn?

– “In mijn team van vrijwilligers zitten veel vrijwilligers met een ‘rugzakje’. Ik vind het lastig om hen allemaal goed te begeleiden”
– “Ik ben bang als ik X aanspreek hij iets onvoorspelbaars gaat doen, of wegloopt’
– “Ik vind het lastig om goed in te schatten wat ik wel en niet kan vragen aan mijn collega die re-integreert na burn-out / depressie / angstklachten / …..
– “Ik weet dat ik misschien niet zo moet denken, maar ik heb wel eens het gevoel dat X de klachten gebruikt als excuus”
– “In het team wordt gemopperd over X, ze vinden de klachten maar onzin, vinden dat hij niet goed presteert en moeilijk in de omgang is. Hoe begeleid ik dit goed in het team?”
– “Ik wil het graag goed doen met X, maar ik ben bang dat ik hem onbedoeld anders behandel. Hoe vind ik hier een goede vorm in?”
– “Eigenlijk is mijn geduld wel op. Ik blijf met X tegen dezelfde dingen aanlopen en X lijkt maar weinig interesse te hebben om te veranderen.”

(het is niet zo dat dit allemaal dezelfde X is hoor, het zijn verschillende X-en)